Với vai trò là Phó hiệu trưởng, Chủ tịch Công đoàn của Trường THCS Nguyễn Du, Thành phố Phan Thiết, cứ đầu năm học tôi lại động viên các thầy cô có kinh nghiệm trong giảng dạy và hoạt động trong các lĩnh vực của nhà trường để đăng ký đề tài viết Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích, hoàn thành hồ sơ thi đua gởi về Phòng Giáo dục - Đào tạo thành phố. Với kinh nghiệm của bản thân, tôi đã quen với những lý do mà đồng nghiệp sẽ trao đổi:

- Chị ơi, em hết ý tưởng rồi, năm nào em cũng viết đề tài, năm nay em xin rút nhé.

- Năm nay, đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 2018 khó lắm, giáo án mới hoàn toàn nên em xin không viết Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích dành thời gian để soạn giáo án nha.

- Thời khoá biểu của em kín lịch, năm nay em dạy nhiều lớp, nhiều khối không đủ thời gian để đầu tư Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích chị ạ.

Quang cảnh Trường THCS Nguyễn Du

Nhiều lý do lắm, tương tự như thế … Tôi cũng chịu khó lắng nghe để các Thầy cô chia sẻ những khó khăn trong năm học, trong công việc giảng dạy, chủ nhiệm, gia đình, con cái … Sau đó, tôi mới bắt đầu động viên, phân tích, truyền cảm hứng để Thầy cô tự tin, tìm ý tưởng bởi “Trong cái khó mới ló cái khôn”, khó lĩnh vực nào thầy cô phải tự vượt lên chính mình trong lĩnh vực đó, để thấy rằng bản thân đã chinh phục thử thách, từ đó mới có quyết tâm để xây dựng ý tưởng, hướng đi, phát hoạ các bước thực hiện để mang lại hiệu quả nhất trong công việc. Thầy cô cứ mạnh dạn tự tin viết lại kinh nghiệm của bản thân đã thực hiện đề tài như thế nào, hướng đến cái mới, điểm sáng tạo ra sao, cũng như đề xuất những khó khăn vướng mắc với Ban Giám hiệu Nhà trường để tiếp tục hoàn thiện nội dung trong thời gian tới. Quan trọng là thầy cô viết đề tài để đúc kết những kết quả bản thân đã làm, nêu lý do thực hiện, những trăn trở, lo lắng trong công việc, khó khăn, thuận lợi, giải pháp thực hiện … Thầy cô không nên đặt nặng kết quả, nếu được đánh giá đạt yêu cầu càng tốt, không đạt thì không sao cả, có thêm bài học kinh nghiệm cho bản thân.

Những câu chuyện gần gũi, nhẹ nhàng của tôi làm chuyển biến nét mặt căng thẳng trước đó của Thầy cô, sự tiếp nhận với cử chỉ và thái độ vui vẻ của các Thầy cô làm tôi cũng cảm nhận ấm áp và an tâm khi kết thúc cuộc trò chuyện với đồng nghiệp.

Một tuần trôi qua, tôi im lặng chờ đợi, y như điều tôi hy vọng, thầy cô tự tìm đến tôi hớn hở khoe: Em quyết định đăng ký đề tài Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích nha chị, cầm sẵn tờ giấy trên tay đã ghi tên đề tài đưa tôi, hoặc điện thoại, tin nhắn đến để đăng ký tên đề tài viết Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích. Tôi rất vui vì đã có những tác động tích cực, lan tỏa năng lượng để dần làm thay đổi suy nghĩ, tâm lý đối với thầy cô để việc đưa ra quyết định thực hiện đề tài không còn trở nên nặng nề nữa.

Thực tế, việc xây dựng ý tưởng để chọn đề tài đã khó nhưng cách thực hiện để tạo ra sản phẩm sáng tạo lại càng khó hơn. Bởi lẽ sản phẩm được tạo ra phải thu hút được người đọc, đề cập đến những điều mới mẻ, thể hiện tri thức, kỹ năng, kỹ xảo được tích lũy trong kinh nghiệm giảng dạy và trong cuộc sống. Người viết phải minh chứng bằng hoạt động động cụ thể, những giải pháp sáng tạo, hiệu quả, góp phần nâng cao rõ rệt chất lượng bộ môn hay sự chuyển biến, thu hút trong từng hoạt động cụ thể đối với công tác giảng dạy và các hoạt động giáo dục.

Ngoài việc Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích đề cập đến tính sáng tạo khoa học thì cần chú ý đến khả năng vận dụng, mở rộng đề tài đó như thế nào để có thể áp dụng phạm vi ảnh hưởng rộng rãi cho mọi đối tượng. Đặc biệt có những đề tài đã giải quyết được những mâu thuẫn có thể xảy ra trong các tình huống phát sinh, đôi khi lại mang tính chất thời sự, đề cập những thông tin sốc hay các vấn đề nhạy cảm trong lĩnh vực giáo dục học sinh. Tình huống càng kịch tính thì càng thu hút sự khám phá, tò mò của các đọc giả. Đây cũng là một khía cạnh của sự thành công khi đề tài đề cập đến mặt trái dư luận xã hội, bằng cách phản biện hay đưa ra những giải pháp mang tính đột phá để giải thích, minh chứng cho các hiện tượng, sự việc một cách thuyết phục nhất.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho các thầy cô viết Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích, sau thời gian đăng ký đề tài, tôi đã chuyển file hướng dẫn cách viết Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích một cách rõ ràng, dễ hiểu, nội dung nào chưa rõ so với quy định biểu mẫu mới, tôi giải thích cặn kẽ chi tiết. Trong quá trình chuẩn bị, Thầy cô rất cố gắng thể hiện đề tài với mong muốn thực hiện dự án hay hoạt động cụ thể nào đó để tạo ra sản phẩm minh chứng một cách thuyết phục. Một giáo viên ở bộ môn Nghệ Thuật tâm sự với tôi:

• Chị ơi, nếu dạy bình thường trên lớp như bao tiết học khác thì không có điểm nhấn khác biệt để thu hút học sinh chị à.
• Ừ, ý của em thế nào, em cứ trao đổi thì chị mới biết để cùng em tìm giải pháp thực hiện.
• Em rất ngại khi đề xuất với nhà trường nguồn kinh phí tổ chức cho hoạt động này và một mình em thì không thể thực hiện được, cần phải có sự hỗ trợ của các thành viên trong tổ.
• Còn khó khăn gì nữa không em …. và cứ thế câu chuyện ngày càng có hướng mở để Thầy cô tự tin, chủ động biến ý tưởng thành hoạt động cụ thể.

Từ những suy nghĩ phát thảo trên, nắm bắt nhu cầu, ý tưởng của Thầy cô, với kinh nghiệm của người quản lý, tôi mạnh dạn để xuất tổ chức các hoạt động cụ thể trong lớp học hay tổ chức ngoài nhà trường, tiếp thêm động lực và mở ra hướng đi để Thầy cô thực hiện chi tiết các chuỗi hoạt động. Bắt đầu từ khâu xây dựng kế hoạch, chọn thời gian hợp lý, phân công thực hiện, theo dõi tiến độ thực hiện, nhận xét, đánh giá và rút kinh nghiệm cho mỗi hoạt động… Về khâu kinh phí tổ chức, tôi trao đổi với Ban giám hiệu để đảm bảo khoản chi phù hợp, đầy đủ chứng từ thanh toán hợp lý.

Trong suốt quá trình chuẩn bị, cho đến thời gian tổ chức, tôi đều theo dõi để có sự hỗ trợ kịp thời. Sau mỗi hoạt động, tôi luôn đề nghị sắp xếp thời gian để họp ban tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm. Quý thầy cô chia sẻ:

• Em không nghĩ mình đã làm được chuyên đề đó, nhờ có chị động viên và giúp đỡ, em đã mạnh dạn, tự tin hơn để thực hiện chuyên đề. Năm sau em sẽ đề nghị tiếp tục thực hiện chuyên đề nội dung khác nhé.
• Tôi cười và hỏi: Thế học trò có thích mô hình này không? (Nhìn không khí tổ chức và sự hào hứng của học sinh tôi đã có câu trả lời rồi)
• Thích, thích lắm chị à. Các em đề nghị tiếp tục cho các em có cơ hội tham gia trải nghiệm nữa nha cô …
• Còn điều gì thầy cô cảm thấy chưa hài lòng, cần khắc phục để lần tổ chức sau hoàn thiện hơn.

Cuộc thi Rung chuông vàng tại Trường THCS Nguyễn Du

Đây là cơ hội để các thành viên trong tổ thể hiện cảm xúc, chia sẻ niềm vui, nêu những khó khăn, thấy được điểm yếu, điểm mạnh sau mỗi hoạt động để tự ban tổ chức điều chỉnh và rút kinh nghiệm. Thành công lớn nhất là sự đồng lòng, đoàn kết để làm nên một chuyên đề trải nghiệm có ý nghĩa không chỉ khắc sâu về nội dung chuyên môn mà còn sự gắn kết giữa thầy và trò, thể hiện tính nhân văn trong sự nghiệp giáo dục.

Đều mà tôi trăn trở từ trước đến nay, liệu Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích của người viết đầu tư rất nhiều, liệu có đến tay đọc giả được không? Phạm vi lan toả có ảnh hưởng đến cộng đồng trong xã hội hay không??? Câu hỏi đó ai cũng thấy nhưng chưa có lời giải đáp.

Và cho đến khi chương trình “01 triệu sáng kiến - nỗ lực vượt khó, sáng tạo” do Tổng liên đoàn lao động Việt Nam phát động đến đoàn viên thì mới có câu trả lời mới có hiệu quả nhất, bởi vì Sáng kiến kinh nghiệm, Giải pháp hữu ích của người viết không chỉ ảnh hưởng trong đơn vị, vùng miền mà có còn được lan toả đến nhiều tỉnh thành trong cả nước. Có thể nói rằng đây là một chương trình có sức ảnh hưởng rất lớn, chuyển tải được rất nhiều thông điệp đến với mọi đoàn viên công đoàn trên khắp mọi miền của đất nước từ những câu chuyện của bạn và của tôi.

Thông qua chương trình này đã giúp cho đoàn viên công đoàn thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số một cách thành thạo hơn, góp phần tạo động lực cho mỗi đoàn viên công đoàn cơ sở Trường THCS Nguyễn Du nói riêng và cả nước nói chung kết nối, trao đổi, học hỏi lẫn nhau để tiếp tục hoàn thiện, sẽ tiếp thêm sức mạnh để thầy cô cảm nhận niềm vui và niềm đam mê, đúc kết kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, để mỗi đoàn viên luôn giữ ngọn lửa nhiệt huyết trong sự nghiệp trồng người, như lời dạy của Bác “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”.